FLUTD kedilerde alt üriner sistemi etkileyen bir grup sağlık problemine (idrar taşları, üretral tıkanmalar, enfeksiyonlar, sistitis vb.) verilen genel isimdir.
Akademi Hayvan Hastanesi veteriner hekimlerinden Seyyid Ahmet Köşker ve Ecem Dilara Aygün, 7/24 Gündem Dergi 6. sayısı için kedilerde Feline Lower Urinary Tract Disease (FLUTD) kedi alt idrar yolu hastalığı hakkında önemli açıklamalar geldi.
FLUTD kedilerde alt üriner sistemi etkileyen bir grup sağlık problemine (idrar taşları, üretral tıkanmalar, enfeksiyonlar, sistitis vb.) verilen genel isimdir.
Eğer kediniz herhangi bir üriner sistem rahatsızlığına sahip ise sık sık idrar yapar, idrar yaparken ağrı duyar ve genellikle idrarında kan görülür. Dahası idrar kabı yerine farklı yerlere idrar yapma eğilimi gösterir. FLUTD; kedilerde yaşa veya cinsiyete bağlı olmaksızın çok sık görülen bir rahatsızlıktır. Erkek kedilerde daha çok görülür ve normal idrar geçişini engelleyen blokajlar biçiminde şekillenir.
FLUTD her yaşta ortaya çıkabilse de genellikle çok az egzersiz yapan, kapalı bir kum kabı kullanan, dış mekana çok az erişimi olan veya hiç erişimi olmayan, kuru bir diyet yiyen orta yaşlı, aşırı kilolu kedilerde görülür.
Duygusal veya çevresel stres, çok kedili evler ve günlük rutindeki ani değişiklikler gibi faktörler de bir kedinin FLUTD geliştirme riskini artırabilir.
Kedilerin Üriner Sistemi
Kedilerin üriner sistemleri insanlar gibi iki böbrek, iki üreter, bir mesane ve bir üretra gibi ana bileşenlerden oluşur. Bu sistem, vücuttaki atık ürünleri ve fazla suyu ortadan kaldırarak vücut dengesini korumak için önemlidir. Böbrekler, kanı süzerek atık maddeleri ve fazla suyu ortadan kaldırır. Bunun yanı sıra, vücuttaki elektrolit dengesini ve kan basıncını düzenler. Böbrekler ayrıca vücutta üretilen eritropoietin gibi hormonları üretir, bu hormonlar kırmızı kan hücrelerinin üretimini düzenler. Üreterler böbreklerden gelen idrarı mesaneye taşır.
Bu, böbreklerin ürettikleri idrarın depolanması ve zamanla atılması için bir geçiş yolu sağlar. Mesane, idrarın depolandığı organdır. İdrar, böbreklerden üreterler aracılığıyla mesaneye ulaştığında, mesane duvarları kasılır ve idrarın birikmesini sağlar.
İdrarın biriktiği sırada, kedi veya köpek idrarı tutabilir. Ancak bu, mesanenin kapasitesine ve bireyin yaşına bağlı olarak değişebilir. Üretra, idrarın vücut dışına atıldığı yoludur. İdrar, mesaneden üretra boyunca geçerek dışarı atılır. Erkek ve dişi hayvanların üretraları farklıdır. Erkeklerde, üretra aynı zamanda üreme sistemi ile bağlantılıdır ve spermin dışarı atılmasını sağlar.
FLUTD Oluşumuna Neden Olan Faktörler
İdiyopatik Sistitis (Feline Idiopathic Cystitis – FIC): 10 yaşından küçük kedilerde en sık görülen alt üriner sistem rahatsızlığıdır. İdrar kesesinin bir çeşit yangısıdır. Nedeni bilinmemektedir fakat aynen insanlarda olduğu gibi strese bağlı olarak oluşumu artabilir.
Beslenme: Kedinize uygun olmayan beslenme idrarın pH’ını değiştirerek farklı kristallerin oluşumuna neden olmaktadır. Bununla beraber yetersiz su tüketimi de idrar kristallerinin oluşmasında önemli bir faktördür. İdeal ağırlığın üzerinde olma, yeterli egzersiz yapmama ve stres gibi faktörler üriner sistem problemlerinin oluşma riskini arttırır.
Klinik Belirtileri
Hasta çoğunlukla sağlıklı görülür ve iştahı iyidir. Üriner sisteme ilişkin anormallikler; idrar yapmada zorluk, sık sık idrar yapma pozisyonu alma, idrar yaparken aşırı miyavlama, kum kabının dışına idrar yapma,cinsel bölgenin sık yalanması, idrarda kan gözlenmesidir.
Klinik Muayene
Veteriner hekim, idrar taşlarını teşhis etmek için fiziksel muayene, idrar testleri, röntgen veya ultrason gibi tıbbi yöntemleri kullanabilir. Tedavi, taşların türüne ve büyüklüğüne bağlı olarak değişebilir. Fiziksel muayenelerde genelde sistite ilişkin bir bulgu saptanmaz.
Sistit şüphesinde idrar analizi yapılmalıdır.
Yapılan radyografik ve ultrasonografik inceleme ile idrar kesesi taşları ve tümörlerinin ayırıcı tanısı konulabilir. Üretral tıkanıklıklar, daha uzun ve dar üretraları nedeniyle erkeklerde dişi kedilerden daha sık görülür. Üretral tıkanıklık acil bir durumdur ve acil veteriner hekim tedavisi gerektirir.
Tedavi ve Önlem
Öncelikle predispoze nedenler varsa onlara yönelik sağaltım uygulanmalıdır. Antibakteriyel sağaltım kültür sonuçlarına göre yapılabileceği gibi pratikte üriner sisteme etkili antibiyotikler kullanılır. Akut sistitlerde sağaltıma en az 1-2 hafta devam edilmeli; kronik hale dönüşenlerde ise bu süre en az 3-5 hafta olmalıdır. Bu sürelerin sonunda idrar kültürü sonuçları negatif ise sağaltıma devam edilmez.
Ancak pozitif ise inatçı ve tekrarlayan sistit olarak değerlendirilip sağaltıma uzun süre daha devam edilir.
Sistitin önlenmesi ya da görülme sıklığının azaltılması için hasta sahibi tarafından birtakım önlemler alınabilir. Bunlar; sık sık ve küçük porsiyonlarla besleme, her zaman temiz ve taze su bulundurup içmeye teşvik etme, yeterli sayıda kum kabı bulundurma (özellikle birden fazla kedi bulunan evlerde), kum kaplarını evin güvenli ve sakin bir köşesinde bulundurma, kum kaplarının temizliğine dikkat etme, kedinin rutin hayatındaki değişiklikleri minimumda tutma ve kedi için en uygun diyeti seçme sayılabilir.
Bazı özel durumlarda veteriner hekime danışarak üriner sistem rahatsızlıkları için hazırlanmış özel diyetlerin kullanılması gerekebilir. Evcil hayvanlarınızın su tüketimine dikkat etmek, uygun beslenme sağlamak ve veteriner tavsiyelerine uymak, idrar yolu hastalıklarının önlenmesine yardımcı olabilir.
Ayrıca, veteriner hekim tavsiyesiyle düzenli veteriner hekim kontrolleri yapmak da bu tür sağlık sorunlarının erken teşhis edilmesine yardımcı olabilir.
