2004 Sayılı İcra ve İflas Kanunu‘nda düzenlenen İhalenin Feshi kurumu, cebri icra kanalıyla yapılan taşınır ve taşınmaz malların ihale usulü ile satışlarında meydana geldiği iddia edilen usulsüzlüklerin giderilmesi için açılan davadır.
Satış yapan icra müdürünün, satış için öngörülen hükümlere aykırı hareket etmiş olması sonucunda ihalede usulsüzlük gündeme gelmektedir.
İhalenin feshi sebepleri:
1-Satışa hazırlık işlemleri öncesinde, hazırlık işlemleri ile artırma ve ihale sırasında yapılan usulsüzlük,
2- Artırma ve ihalenin yapılmasında usulsüzlük,
3-Kanuna veya ahlaka aykırı bir şekilde artırmaya fesat karıştırılmış olması
4-Alıcının malın esaslı niteliklerinde yanıltılmış olması ,
İhalenin feshi , şikayet yolu ile yalnız İcra Mahkemesi‘nden istenebilir. (İİK m. 134/II)Yetkili İcra Mahkemesi ,şikayet konusu ihaleyi yapan icra dairesinin bağlı bulunduğu İcra Mahkemesi‘dir.
İhalenin feshini isteme süresi , ihale tarihinden itibaren 7 gündür.
Yargıtay,12.Hukuk Dairesi, Esas: 2017/ 8402,Karar: 2017 / 15360,Karar Tarihi: 11.12.2017:
Mahkemece, şikayetçinin öğrenme tarihine göre 7 gün içinde olduğunu ileri sürdüğü ve ihale tarihinden itibaren de 1 yıl içerisinde açmış olduğu iş bu davada, öncelikle öğrenme tarihine göre 7 gün içerisinde ihaleye fesat karıştırıldığı iddiasının ileri sürülüp sürülmediğinin tespit edilmesi, 7 gün içerisinde ileri sürüldüğünün tespiti halinde de işin esasının incelenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi isabetsizdir.’’
Kural olarak 7 günlük şikayet süresi ihale tarihinden itibaren işlemeye başlar. İstisna bazı hallerde 7 günlük süre fesih sebebinin öğrenilmesi tarihinden itibaren başlar. İstisnalar :
1-Kendisine satış ilanı gereken bir ilgiliye ilan tebliğ edilmemişse ,
2-Satılan taşınmazların esaslı niteliklerindeki hata sonradan öğrenilmişse ,
3-Artırmaya fesat karıştırdığı sonradan öğrenilmişse 7 günlük süre bu öğrenme tarihinden itibaren başlar . Ancak ihale tarihinden itibaren 1 yıl geçtikten sonra artık ihalenin feshi istenemez. (İİK. m. 134/VII)
T.C Yargıtay,12.Hukuk Dairesi,Esas: 2019/ 9809,Karar: 2019 / 13207,Karar Tarihi: 23.09.2019:
İİK’nun 134/2. maddesi uyarınca; ihalenin feshi, ihale tarihinden itibaren 7 günlük sürede istenebilir. Aynı maddenin 7. fıkrası uyarınca ise; satış ilanı tebliğ edilmemiş veya satılan malın esaslı vasıflarındaki hataya veya ihalede fesada bilahare vakıf olunmuşsa şikayet süresi öğrenme tarihinden başlar. Ancak bu süre her halükarda ihale tarihinden itibaren 1 seneyi geçemez Somut olayda, temyizen incelenmesi istenen karar, ihalenin feshi şikayetinin 7 günlük yasal süre aşımından reddine ilişkindir. Dairece incelenmesi istenen Bölge Adliye Mahkemesi kararı, süresi geçmiş bir şikayete ilişkin olup, İİK’nun 365/1-son maddesinde belirtildiği üzere KESİN nitelikte olduğundan, 5311 sayılı Kanunla değişik İİK’nun 364. maddesi ve 6100 sayılı HMK’nın 366.maddesinin göndermesi ile uygulanması gereken aynı Kanunun 352. maddesi uyarınca temyiz başvuru talebinin REDDİNE karar verilmiştir.’’
İhalenin feshini :
1-Alacaklı,
Yargıtay ,12. Hukuk Dairesi,10990/16704,02.05.2013
İhale tarihinden evvel satışı yapılan taşınırlar hakkında kendi dosyasından satış isteminde bulunmayan haciz alacaklının ‘satış isteyen alacaklı ‘sıfatını bulunmadığından ihalenin feshi davası açmasına yasal imkan yoktur. Aralarında ekonomik bütünlük bulunmayan mahcuzların birlikte satılması ,eş söyleşi ile tekbir ihalede satılması kural olarak mümkün değildir.’’
2-Borçlu,
Yargıtay,12.Hukuk Dairesi,Esas: 2016/ 8187,Karar: 2016 / 13453,Karar Tarihi:
05.05.2016: Dosyanın incelenmesinde, takip dosyasının borçlusu konumunda olması nedeniyle aktif husumet ehliyetinin bulunduğu ve dolayısıyla ihalenin feshini talep edebileceği açıktır. O halde, mahkemece işin esasının incelenerek oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, aktif husumet yokluğu sebebiyle şikayetin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir.’’
3-Tapu sicilindeki ilgililer,
Yargıtay,12.Hukuk Dairesi,Esas: 2018/ 1044,Karar: 2018 / 13561,Karar Tarihi: 17.12.2018:
Somut olayda, ihalenin feshi talebinde bulunan şikayetçi, takip dosyasının tarafı olmadığı gibi, ihale konusu taşınmaza ilişkin tapu sicilinde ilgili sıfatı da bulunmamaktadır. Öte yandan, şikayetçinin, şikayete konu ihaleye pey sürmek suretiyle katılımı da söz konusu değildir. Dolayısıyla bu durumda şikayetçinin, ihalenin feshini istemesine yasal imkan yoktur. O halde, ilk derece mahkemesince, şikayetçi …’ın şikayetinin aktif husumet yokluğu nedeniyle reddi gerekirken, hukuki yararı bulunmadığından reddine karar verilmesi isabetsiz olup Bölge Adliye Mahkemesince; HMK’nun 353/1-b-2. maddesi gereğince, ilk derece mahkemesi kararının bu yönden düzeltilerek yeniden esas hakkında bir karar verilmesi gerekirken, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiş ise de, ilk derece mahkemesince sonuçta istem reddedildiğinden ilk derece mahkemesi kararının yukarıda belirtilen değişik gerekçe ile onanması gerekmiştir.’’
4-Pey sürmek suretiyle ihaleye iştirak edenler (yurt içinde bir adres göstermek koşuluyla), isteyebilir. (İİK. m. 134/II)
Yargıtay,12.Hukuk Dairesi,Esas: 2016/ 30531,Karar: 2016 / 23896,Karar Tarihi: 21.11.2016:
Şikayetçinin icra mahkemesine başvurusunda, yurt içi adres bildirme zorunluluğunu usulünce yerine getirmediğinden, mahkemece, ihalenin feshine ilişkin istemin, dava şartı eksikliği nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken, yazılı gerekçe ile esastan reddi doğru değil ise de, sonuçta istem reddedildiğinden bu husus bozma nedeni yapılmamıştır. Ancak, bu durumda işin esasına girilemeyeceğinden borçlu aleyhine para cezasına hükmedilmesi isabetsiz olup kararın belirtilen nedenle bozulması gerekir ise de, bu yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını zorunlu kılmadığından kararın düzeltilerek onanması gerekir.’’
İhalenin feshi şikayet kurumu ile İcra Mahkemesi ‘nde ileri sürüldüğü için davalı ve davacı taraf yoktur. İcra Mahkemesi , ihalenin feshini duruşmalı olarak inceler ve taraflar gelmese bile gereke kararı 20 gün içinde vermelidir.
Yargıtay,12.Hukuk Dairesi, Esas: 2015/ 27170,Karar: 2015 / 29262 Karar Tarihi: 24.11.2015:
Mahkemece duruşma açılarak taraflar davaya dahil edilip iddia ve savunmaları alındıktan sonra oluşacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken evrak sonuca gidilmesi isabetsiz olup bozmayı gerektirmiştir. Hükmün bozulmasına karar verilmiştir.’’
İcra Mahkemesi , ihalenin feshine her türlü delili inceleyerek karar verir. Bu nedenle İcra Mahkemesi‘nin ihalenin feshini reddi kararları Maddi Anlamda Kesin Hüküm teşkil etmektedir.
Yargıtay,12.Hukuk Dairesi,Esas: 2018/ 12923,Karar: 2018 / 7657,Karar Tarihi: 10.09.2018:
02/03/2005 tarih ve 5311 sayılı Kanun’un 24. maddesi ile değişik 2004 sayılı İİK’nun 363/1. maddesi ile aynı Kanunun bazı maddelerinde (m. 134/4, m. 97/5, m. 36/5 gibi), istinaf yoluna başvurulamayacak icra mahkemesi kararları sayılmıştır. İlk derece mahkemesince verilen karar konu itibariyle kesin nitelikte olduğundan, İİK’nun 365/3. maddesi gereğince istinaf isteminin reddi kararı doğru olup, anılan Bölge Adliye Mahkemesinin temyiz talebinin reddine ilişkin son kararının onanması gerekmiştir.’’
İcra müdürü , ihalenin feshine yönelik karar kesinleşinceye kadar ihale bedelini bankalarda nemalandırır.
İhalenin feshi talebinin reddine karar verilmesi halinde İcra Mahkemesi, davacıyı, işin esasına girerek ret kararı verdiği durumlarda ,ihale bedelinin %10 oranında para cezasına mahkum eder.
Yargıtay, 12.Hukuk Dairesi, Esas: 2019/ 14569,Karar: 2020 / 667,Karar Tarihi: 03.02.2020:
Reddedilen şikâyetçi aleyhine para cezasına hükmedilebilmesi için şikâyetin esasa ilişkin nedenlerle reddi öngörülmüş olup, istemin esasa girilmeksizin süreden reddi halinde para cezasına hükmolunamayacağından, ilk derece mahkemesince borçlu aleyhine para cezasına hükmedilmesi isabetsiz olup, Bölge Adliye Mahkemesince; HMK’nın . … maddeleri gereğince, ilk derece mahkemesi kararının, para cezası yönünden düzeltilerek yeniden esas hakkında hüküm kurulması gerekirken, bu hususta karar verilmediği anlaşılmış olmakla, anılan yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını zorunlu kılmadığından, ilk derece mahkemesi kararının düzeltilerek onanması gerekmiştir.’’
İcra Mahkemesi tarafından verilen ihalenin feshi kararı kesinleşirse alıcı ihale ile kazanmış olduğu mülkiyet hakkını kaybeder.
İhalenin feshi kararı kesinleştikten sonra taşınır veya taşınmaz mal , alacaklının talebi üzerine İcra Dairesi tarafından tekrar artırmaya çıkarılır.
